De één kijkt er naar uit; verheugt zich op de gezelligheid. De ander ziet er als een berg tegenop; zou willen dat het vast weer januari is. De feestdagen zijn voor lang niet iedereen zo feestelijk.
Jos en Ank komen bij mij, omdat ze vaak hoogoplopende conflicten hebben. Zo ook over de naderende kerstdagen. ‘Jos heeft zich weer niet aan zijn woord gehouden,’ valt Ank met de deur in huis. ‘Wat bedoel je?’ vraag ik. Voor Ank kan antwoorden haalt Jos diep adem en verheft zijn stem. ‘Ga je nu gewoon weer door? Houd eens op met zeuren mens. Waarom moet je altijd zo moeilijk doen?’ ‘Jij bent anders degene die je moeder al weer hebt beloofd, dat we met kerst zullen komen. Achter mijn rug om. Terwijl we dit jaar naar mijn familie zouden gaan. Je durft gewoon geen nee te zeggen tegen je moeder. Slappeling,’ bijt Ank hem toe. ‘Alsof jij altijd doet wat je belooft, ik weet anders nog goed…’ Jos en Ank blijven elkaar over en weer met verwijten bestoken. En als ik mijn keel schraap, kijken ze beide licht beschaamd naar mij.
Dr Sue Johnson, ontwikkelaar van Emotionally Focused Couple Therapy, noemt dit patroon ’zoek de boef’. De bedoeling is zelfbescherming, maar wat er gebeurt is elkaar over en weer aanvallen, beschuldigen en veroordelen. Dit begint als we ons gekwetst voelen door onze partner. Als we onze emotionele veiligheid kwijt raken. Zo kunnen stellen eindeloos in kringetjes ronddraaien. Dat geldt ook voor Jos en Ank. Want ruziën ze niet over de kerst, dan gaat het wel ergens anders over. Er is een negatieve spiraal ontstaan, die ze samen in stand houden.
Tijdens mijn gesprekken probeer ik mensen te helpen dit negatieve patroon te doorbreken. Eerder lukt het niet om een begin te maken met weer vertrouwen en veiligheid opbouwen. Hiervoor is het nodig dat beide partners gaan inzien dat niemand de boef hoeft te zijn. Het patroon van beschuldigingen over en weer is zelf de boef-en de partners en de relatie zijn de slachtoffers.